Тәжекеев Әзілхан Әуезханұлы
2007 жылы Қорқыт Ата атындағы Қызылорда мемлекеттік университетінің Тарихи факультетін бітірген.
2010 жылы РҒА Н.Н.Миклухо-Маклай атындағы Этнология және антропология институтының «Этнография, этнология және антропология» мамандығы бойынша аспирантурасын бітірген.
2011 жылы «07.00.07 – Этнография, этнология және антропология» мамандығы бойынша кандидаттық диссертация қорғаған. Диссертация тақырыбы: «История освоения Юго-восточного Приаралья с древнейших времен до конца І тысячелетия до н.э.».
2018 жылы «6D020800 – Археология и этнология» бойынша философия докторы (PhD) ғылыми дәрежесі берілген.
2011 жылдан 2024 жылға дейін Қорқыт Ата атындағы Қызылорда мемлекеттікуниверситеті, «Археология және этнография» ғылыми-зерттеу орталығының жетекшісі қызметін атқарған. 2012 жылдан Қорқыт Ата атындағы Қызылорда мемлекеттік университетінің «Тарих» кадерасының аға оқытушысы;
2024 жылдан ҚР ҒЖБМ ҒК Ә.Х. Марғұлан атындағы Археология институтында қызмет жасайды.
Ғылыми зерттеу бағыттары. Арал маңы археологиясы:
- Сырдария ежелгі арналарының табиғи-тарихи қалыптасуы (археологиялық деректер бойынша);
- Сырдарияның төменгі ағысының суландыру жүйесінің тарихи дамуы;
- Археологиялық карталар (кезеңдер бойынша);
- Ерте темір және кейінгі сақ кезеңінің жерлеу құрылыстары мен ғұрыптары;
- Қалалар мен қала мәдениетінің дамуы және урбанизация процесі.
Ғылыми-ұйымдастырушылық қызметі:
2006-08, 2011 жж. – Мәдени Мұра бағдарламасы аясында жарық көрген
«Қазақстан Республикасының тарихи және мәдени ескерткіштерінің жинағы
Қызылорда облысы» еңбегі бойынша құрылған барлау отрядының жетекшісі.
Жанкент (2012-2023 жж.), Сеңгіртам, (2012-2014жж.), Шіркейлі Қос-асар (2015-2017 жж.), Сотөбе (2017-2020 жж.) и Асанас (2020 ж.) археологиялық эксппедицияларының басшысы.
Ғылыми зерттеу жұмыстарының нәтижелері 190 жарияланымда көрініс тапқан. Оның ішінде 8 монография, 23 уәкілетті орган ұсынған ғылыми басылымдарда, 8 Scopus деректер базасында, 12 халықаралық конференция материалдарында, оның ішінде 5 шетелдік халықаралық конференция материалдарында жарияланды.
Қолжазба:
1. Тажекеев А.А. История освоения Юго-восточного Приаралья с древнейших времен до конца I тысячелетия до н.э. тема диссертации и автореферата по ВАК РФ 07.00.07, кандидат исторических наук. Москва, 2011
Scopus деректер базасында индекстелген журналдардағы мақалалар:
1. Y. Kurmaniyazov, A. Tazhekeyev S.Bolelov, R.Darmenov, Zh.Sultanzhanov, K.Sharapova, Zh.Sydykova, S.Bilalov, G.Bekseitov, L.Makhambetova, G.Amirgalina, A.Nazarov, E.Ananyevskaya. Animal stable isotope data from Dzhetyasar and Oguz culture sites of the lower Syr Darya in Kazakhstan // Archaeological Research in Asia 35 (2023) 100450.
2. Тәжекеев Ә.Ә., Қожа М., Сұлтанжанов Ж.К., Амиргалина Г.Т., Назаров А.Ж. Әбілқайыр ханның Сыр бойындағы ордасы және Адам ата кешені // Қазақстан археологиясы №1 (19) 2023. 9-28 бб.
3. Тәжекеев Ә.Ә., Сұлтанжанов Ж.Қ. 2019 және 2022 жж. Ортағасырлық Жанкент қала-жұрты маңына жүргізілген археологиялық барлау жұмыстары жайлы // Қазақстан археологиясы №3 (17) 2022. 91-102 бб.
4. Тәжекеев Ә.Ә., Дарменов Р.Т., Султанжанов Ж.К., Құрманиязов Ы.С. 2021 жылы Ботай қонысында жүргізілген ғылыми-қайта қалпына келтіру жұмыстарының нәтижелері // Қазақстан археологиясы №3 (17) 2022. 115-125 бб.
5. Тажекеев А.А., Дарменов Р.Т., Султанжанов Ж.К. Организация охранной зоны и консервационные работы на городище Джанкент // Археология Казахстана. №1 (7) 2020. С. 88-97.
6. A.f.Haruda, A.R.Ventresca Miller, J.L.A.Paijmans, A.Barlow, A.Tazhekeyev, S.Bilalov, Y.Hesse, M.Preick, T.King, R.Thomas, H.Hаrke, I.Arzhantseva. The earliest domestic cat on the Silk Road // Scientific RepoRtS (2020) 10:11241 https://doi.org/10.1038/s41598-020-67798-6 р 1-12.
7. I. Arzhantseva, A. Tazhekeyev. Contested landscapes of Soviet Central Asia: an ethnoarchaeological case study from Kazakhstan// Journal of Conflict Archaeology 12:3, DOI: 10.1080/15740773.2017.1480449. С. 177-191
8. Y.Oralbay, A.Tazhekeyev, G.Meirmanova, R.Darmenov, S.Bilalov and G.Amirgalina. Monuments of the Early Iron Age of the Aral-Caspian Region as a Historical Source // Journal Abbreviation: Anthropologist, 26 (1, 2): 137-144 (2016) Kamla-Raj 2016. Journal ISSN: 0972-0073. р.137-144
РИНЦ деректер базасында индекстелген журналдардағы мақалалар:
1. Дарменов Р.Т., Тажекеев А.А. Ритуальные очаги на городище Жанкент // «Народы и религии Евразии» (Cерия Этнология. Религиоведение. Археология). Барнаул, 2018. С. 109-122.
ҚР ҒЖБМ БҒСҚК ұсынған журналдардағы мақалалар:
1. Тәжекеев Ә.Ә., Султанжанов Ж.К. Ортағасырлық оғыздардың сәулет өнері туралы // Әл-Фараби атындағы КазҰУ хабаршы. Тарих сериясы №1 (88) 2018. 239-246 бб.
2. Тәжекеев Ә.Ә. Тюлебаева Н.Б. Сыр өңірінің киелі (қасиетті) орындары жайлы кейбір мәселелер // Әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық университетінің Хабаршысы. Тарих сериясы. Алматы «Қазақ университеті», №3 (94). 2019. 82-88 бб.
3. Тәжекеев Ә.Ә., Біләлов С.У., Болелов С.Б., Дәрменов Р.Т. Ортағасырлық Сортөбе 2 қалашығы маңындағы жерлеу құрылыстарындағы археологиялық зерттеулер // Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия Ұлттық университетінің хабаршысы, 2(127)/2019, Нұр-Сұлтан, 2019. 56-70 бб.
4. Тажекеев А.А., Курманиязов И.С. Новые исследования древних памятников в Восточном Приаралье // Отан тарихы №4 (88) 2019. С. 178-190
5. Тәжекеев Ә.Ә., Төлебаева Н.Б. Қаратау жоталарындағы тарихи мұралар (Қызылорда облысы бойынша) // Қазақ тарихы. №4. (181) 2020. 2-4 бб.
6. Тажекеев А.А., Билалов С.У., Дарменов Р.Т. Археологические работы на раннесредневековом городище Сортобе І. Электронный научный журнал «edu.e-history.kz» № 1(21) 2020
7. Тажекеев А.А., Билалов С.У. Археологические работы на главных въездных воротах средневекового городища Джанкент в 2019 г. // Вестник КазНУ: Серия историческая. Том 96 № 1 (2020). С. 155-171.
8. Тәжекеев Ә.Ә., Қараманова М.С., Абылаев Б. Арал мен Жаңақорған арасы – Орынбор-Ташкент темір жолынан қалған мұра // Қазақ тарихы. №5. (182) 2020. 13-16 бб.
9. Тәжекеев Ә.Ә., Құрманиязов Ы.С., Сұлтанжанов Ж.Қ. Арал өңірі ежелгі тайпалардың мекені: Зерттелуі мен жаңа ашулар (ғылыми талдау) // Абай атындағы ҚазҰПУ-нің Хабаршысы, «Тарих жҽне саяси-әлеуметтік ғылымдар» сериясы, №3 (66), 2020 ж. 433-439 бб.
10. Тәжекеев Ә.Ә., Сұлтанжанов Ж.Қ., Қарабатырова А. Ортағасырлық Сығанақ пен Асанас қалалары арасындағы керуен жолдары мен ірі қоныстар (жаңа зерттеулер) // Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университетінің Хабаршы. Тарих сериясы. №1 (104). Алматы, 2022. 171-183 бб.
11. Тәжекеев Ә.Ә., Құрманиязов Ы.С., Каналхан Е. Жетіасар ескерткіштері өлкетанушы ғалымдардың еңбектері мен Ресей империясының картографиялық материалдарында (XIX ғ. аяғы – ХХ ғ. басы) // Электронный научный журнал «edu.e-history.kz» №1 (29), 2022. https://edu.e-history.kz/ru/publications/view/1826
12. Тажекеев А.А., Алибай Б., Жусипназар М.И. Золотоордынские памятники на дне Аральского моря: проблемы адаптации человека к изменению экологии региона // Центральноазиатский журнал исследований водных ресурсов (2023) 9 (1). С. 130-148.
13. Тәжекеев Ә.Ә., Сұлтанжанов Ж.Қ. Көксеңгір қыратында орналасқан кейінгі сармат обаларындағы зерттеулер (Хорезм археологиялық-этнографиялық экспедициясының архив материалдары бойынша) // Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университетінің Хабаршы. Тарих сериясы. №4 (111). Алматы, 2023.
Монографиялар:
1. Свод памятников истории и культуры Республики Казахстан. Кызылординская область. Коллективное энциклопедическое издание. Алматы, «Аруна», 2007. 376 с
2. Момынбаев Б.К., Қараманова М.С., Сыдықова Ж.Т., Тәжекеев Ә.Ә., Біләлов С.Ө. Ежелгі қала – Жанкент. Қызылорда, «Компас Қызылорда», 2010. 110 б.
3. Қазақстан Республикасының тарихи және мәдени ескерткіштерінің жинағы. Қызылорда облысы . Энциклопедиялық ұжымдық басылым. Алматы, «Аруна», 2011. 504 б.
4. Аржанцева И.А., Тажекеев А.А., Вишневская Н.Ю. Құм басқан өркениеттер/Цивилизации, затерянные в песках. Астана «Жасыл Орда», 2013. 256 б.
5. Тажекеев А.А., Дарменов Р.Т. Основные аспекты изучения археологии Приаралья (с древнейших времен до конца І тысячелетия н.э.) хрестоматия. Выпуск 1. Алматы, «Арыс» 2014. 556 с.
6. Аржанцева И.А., Тажекеев А.А. Комплексное исследование городища Джанкент: работы 2011-2014 гг. Алматы, Арыс, 2014. 320 с.
7. Кәрібоз Б., Тәжекеев Ә.Ә., Сыдықова Ж.Т. Қармақшы. Астана, Фолиант. 2018. 328 б.
8. Аржанцева И.А., Болелов С.Б., Тажекеев А.А. История исследований Хорезмской экспедиции на землях Сыра. Часть 1. Кызылорда-Москва, 2018 г. 312 с.
Жобалар:
Қазақстан Республикасы, Ғылым және жоғарғы білім министрлігінің гранттық жобалар:
1. «Арал маңының егін және мал шарушылықтарының байланысқа түскен аймағындағы қала мәдениеті (б.д. І мыңжылдығы)» (2015-2017). Жетекшісі – Ә.Ә.Тәжекеев.
2. «Сырдарияның төменгі ағысындағы қалалық мәдениеттің қалыптасу барысында түркі-оғыздардың Арал маңының отырықшы-егінші тайпаларымен этномәдени байланысы (б.з. І мыңжылдығы)» (2018-2020). Жетекшісі – Ә.Ә.Тәжекеев.
3. «Шығыс Арал маңының археологиялық мұраларын өзектендіру (Хорезм археологиялық-этнографиялық экспедициясының жаңа архивтік деректерін жүйелеу)» (2023-2025). Жетекшісі – Ә.Ә.Тәжекеев.
4. «Қазақстан тарихындагы ғұн-сармат кезені: пәнаралық зерттеу, талдау және қайта жаңғырту». Орындаушы – Ә.Ә.Тәжекеев.
Халықаралық жобалар:
5. «Nomad state formation and urbanization on the northern Silk Road: The early medieval town of Dzhankent (Aral Sea region, Kazakhstan)» (2018-2023). Қосымша жетекшісі – Ә.Ә.Тәжекеев.
6. «Жанкент қалашығындағы кешенді зерттеулер» (2023). Жетекшісі – Ә.Ә.Тәжекеев.
Облыстық жобалар:
7. Жанкент қалашығындағы археологиялық зерттеулер (2014-2023) Жетекшісі – Ә.Ә.Тәжекеев.
8. Сортөбе қалашығындағы археологиялық зерттеулер (2017-2020). Жетекшісі – Ә.Ә.Тәжекеев.
9. Асанас қалашығындағы археологиялық зерттеулер (2020). Жетекшісі – Ә.Ә.Тәжекеев.